Gelecek Bitcoin Hazine Balonu

Son aylarda, daha fazla şirket bitcoin hazine rezervleri benimseme planlarını duyurdu. Bunu bir vizyon olarak sunuyorlar: finansın geleceğine yönelik cesur bir adım, enflasyona karşı bir koruma ve kurumsal olgunluğun bir işareti. Yüzeyde, ilerleme gibi görünüyor. Gerçekte ise, bu “bitcoin hazine rezervleri”nin çoğu, piyasada neredeyse hiç gerçek değer sunmayan firmalar tarafından itilen tehlikeli bir dikkati dağıtma aracıdır.

Kurumsal hazineler asla spekülatif girişimler olarak tasarlanmamıştır. Şirketler bitcoin'e gerçek bir inançla değil de bir tanıtım hamlesi veya güncelliğini korumak için son çare olarak yöneldiğinde, bu yenilikten çok çaresizlik anlamına gelir. Bitcoin hazineleri yenilik olarak sunulsa da, çoğu sadece kurumsal bir oyunundan ibarettir. Yatırımcılar akıllanmazsa, bu bir sonraki ICO balonu olabilir.

Zombi şirketler ve sihirli düşünce

Gerçek büyüme göstermeyen, zayıf temel değerlere sahip veya tamamen gerileyen işletmeler, bitcoin’i sihirli bir çözümmüş gibi benimsemektedir. Bu, rahatsız edici bir eğilimdir. Sorunları çözmüyor, değer yaratmıyor veya sürdürülebilir ürünler geliştirmiyorlar. İsimleri dışında ölü olan bu şirketler, bilançolarına bitcoin ekleyerek hayata tutunmaya çalışmaktadırlar.

Bu, 2017'nin erken dönem ICO çılgınlığını yansıtıyor; o zamanlar, gerçek dünya faydası olmayan token lansmanlarıyla mücadele eden projeler milyarlarca dolar topladı. O dönemlerde, bu girişimlerin birçoğu iflas etti ve bireysel yatırımcılar değersiz varlıklarla kaldı. Bugünün bitcoin hazine duyuruları ise aynı döngüyü tekrarlama riski taşıyor. Bu seferki fark, spekülatif tokenler yerine şirketlerin hype'ın merkezine bitcoin'i koymalarıdır.

Bitcoin sorun değildir. Halen en güvenli, merkeziyetsiz ve sansüre dirençli para ağı olma özelliğini korumaktadır. Sorun, şirketlerin bitcoin'i uzun vadeli inanca dayanan bir hazine varlığı olarak değil, bir halkla ilişkiler stratejisi olarak görmelerindedir.

Neden şimdi önemli: heyecan artıyor

Peki, neden bugün alarm veriliyor? Çünkü heyecan hızlanıyor. Tıpkı %0 faiz oranlarının pervasız ICO spekülasyonlarını körüklediği gibi, bugünün belirsiz makroekonomik ortamı da kurumsal liderlerin yenilikçi görünmek için çaresiz kaldığı bir ortam yarattı. Bitcoin hazine varlıkları, bozuk iş modellerini düzeltmeden bunu yapmalarına olanak tanıyor.

Ancak, riskler artık ICO patlaması dönemindekinden daha yüksek. Bir şirket bilançosuna bitcoin koyduğunda, sadece yatırımcı heyecanı ile spekülatif hareket etmiyor. Paydaş sermayesi ile spekülasyon yapıyor. Bu durum, çalışanlar, emeklilik fonları ve bireysel yatırımcılar için sistemik risk oluşturuyor.

Ortalama kişi için sunulan teklif cazip: “Kendi kendine saklama yöntemlerini öğrenmekle veya doğrudan bitcoin satın almakla uğraşmayın, bunun yerine sizin adınıza bitcoin tutan bir şirketin hisselerine sahip olun.” Bu güvenli gibi görünse de pratikte tam tersini yapar. Şirket riski, borç yükü ve yönetişim kusurlarını bitcoin’in üzerine ekleyerek sert bir varlığı kırılgan bir türev hale getirir.

Gerçek çözümler böyle görünür

Net bir alternatif var: Bireyler bitcoin'i doğrudan, kendi kendine saklama (self-custody) yöntemiyle sahip olmalıdır. Başarısız borsalar ve çöken aracılar dersi, Mt. Gox ile arasındaFTX, bundan daha net olamazdı. Kontrolü bir şirkete vermek, bitcoin'in var olma amacını tamamen ortadan kaldırır.

Güçlü iş modelleri ve net stratejilere sahip az sayıda firma, bitcoin hazineleriyle başarı elde edebilir, ancak bunlar istisna olacaktır. Çoğunluk ise, bitcoin’in ruhu ve finansal gerçekliği ile temel olarak uyumlu olmadıkları için başarısız olacaktır. Değer yaratmaktan ziyade dikkat çekmektedirler.

Kazananlar ne olacak?

Elbette, karşıt örnekler de bulunmaktadır. Michael Saylor liderliğindeki Strategy, bitcoin’i temel bir hazine varlığı olarak agresif şekilde biriktirme stratejisiyle geniş çapta tanıtılmıştır. Bazıları, bu tür kurumsal bitcoin hazinelerinin daha geniş bir meşruiyet kazandırabileceğini ve kurumsal benimsemeyi hızlandırabileceğini ileri sürmektedir. Bazı iyi sermayelenmiş, disiplinli oyuncuların volatiliteye dayanarak bitcoin’i anlamlı şekilde entegre etmesi doğru olsa da, bu örnekler genel norma uygun değildir.

Her kazanan için, zayıf bilanço ve dikkatsiz liderliğe sahip, bitcoin’i kısa vadeli bir gösteri olarak kullanan onlarca kaybeden şirket olacak. Yüksek profilli başarı hikayeleri etrafındaki tanıtım, bu kötü niyetli aktörlerin anlatılarını yatırımcılara satmasını daha da kolaylaştırıyor.

Ve en iyi durumlarda bile, bir kurumsal hazine biriminin bitcoin tutması, bireyin kendi anahtarlarını tutmasıyla aynı değildir. Hissedarlar hâlâ yönetim kararlarına, düzenleyici risklere ve aracı katmanlara tabidir. Bitcoin’in gerçek gücü, kurumsal saklamada değil, doğrudan mülkiyette yatmaktadır.

Bitcoin var, sonra da diğer her şey var

Bitcoin rezervleri önümüzdeki aylarda manşetlerde hakimiyetini sürdürmeye devam edebilir. Bazıları vizyoner olarak övülecek. Diğerleri ise volatilitenin bilanço tablolarını alt üst etmesiyle sessizce ortadan kaybolacak. Balon, yatırımcılar bitcoin’i zayıf bir şirkete bağlamanın onu sihirli bir şekilde güçlü kıldığına inandığı sürece şişmeye devam edecek.

Ancak tarih, abartı döngülerinin sonunda patladığını göstermektedir. ICO patlaması çöktü. Metaverse çılgınlığı azaldı. Bitcoin hazineleri, hikaye değişmediği sürece aynı kaderi paylaşacaktır.

Çözüm basittir: Bitcoin’e inanan bireyler, onu doğrudan satın almalı (veya kazanmalı) ve kendileri saklamalıdır. Bu, dikkat çekici manşetler oluşturmaz, ancak bitcoin’in amacına en uygun ve kurumsal kötü yönetimlere karşı koruma sağlayan tek yaklaşımdır.

Bir sonraki balon, ICO'ların perakende yatırımcılara verdiği zararı vermek zorunda değildir. İnsanlar riskleri fark eder ve kurumsal bitcoin hazinelerinin pazarlama etkisine direnirse, bu döngü farklı şekilde sonlanabilir. Hype, temellerin önüne geçerse, çöküş hızlı ve acı verici olacaktır. Bitcoin, servete giden kısayol değildir. Ücretsiz para diye bir şey yoktur.