Kriptoda Vergi Var mı? Kapsamlı Yatırımcı Rehberi
Biz, okuyucularımızla tam şeffaflık içinde olmayı önemsiyoruz. İçeriğimizin bir kısmı ortaklık (affiliate) bağlantıları içerebilir. Bu ortaklıklardan komisyon kazanabiliriz. Ancak, bu olası gelir hiçbir zaman analizlerimizi, görüşlerimizi veya incelemelerimizi etkilemez. Editoryal içeriklerimiz, pazarlama ortaklıklarımızdan bağımsız olarak hazırlanmakta olup, puanlamalarımız yalnızca belirlediğimiz değerlendirme kriterlerine dayanmaktadır. Daha fazla bilgi edinin
Dijital varlıklar, küresel finansal sistemin dönüşümünde öncü rol oynamaya devam ediyor. Vergi otoriteleri de bu yeni varlık sınıfını düzenleme konusunda önemli adımlar atıyor. Peki kriptoda vergi var mı?
Kripto para yatırımcıları için vergilendirme kurallarını anlamak, uyumluluk ve finansal planlama açısından önemli hale geldi. Vergi idareleri, kripto paraları “gayri maddi hak” ya da “menkul kıymet benzeri” varlık olarak sınıflandırıyor. Ancak bu tanımlama halen gelişmeye açık bir alan.
Bu yazımızda, hangi işlemlerin vergiye tabi olduğunu, farklı kripto faaliyetlerine hangi vergi türlerinin uygulandığını açıklıyoruz. Değer artış kazançları ve ticari gelir yükümlülükleri ile birlikte, vergi oranlarını ve yükümlülüklerinizi optimize etmenin stratejik yollarını inceleyeceğiz.
Kriptoda Vergi Var mı? Öne Çıkanlar
2024 yılında yürürlüğe giren 7518 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda değişik yapıldı. Kripto varlık hizmet sağlayıcıları SPK düzenleme ve denetimine tabi tutulmuştur. Sektör için önemli bir yasal zemin oluşturulmuştur.
Vergilendirme açısından temel hususlar şunlardır:
- Kripto varlıklar “gayri maddi hak” statüsünde değerlendirilmektedir. Hisse senetleri ve benzeri yatırım araçlarına benzer şekilde ele alınmaktadır. Yeni yasa taslağında, kripto varlıkların menkul kıymet, emtia ya da ayrı bir varlık sınıfı olarak tanımlanması bekleniyor.
- Değer artış kazancı vergisi yalnızca realize edilen kârlar üzerinden hesaplanır. Kripto varlığınızı alış fiyatından daha yüksek bir fiyata sattığınızda vergi ödemeniz gerekir.
- Staking, madencilik ve yield farming gibi kripto gelirleri ticari kazanç olarak değerlendirilmektedir. Madencilik yatırımları gider olarak gösterilebilir.
- Vergi yükünüzü azaltmanın veya optimize etmenin yasal yolları mevcuttur. Stratejik satış zamanlaması, muafiyet limitlerini etkin kullanma ve zarar hesaplaması gibi.
Türkiye’de Kripto Para Vergisi Nasıl Ödenir?
Türkiye’de kripto para (kripto varlık) sektörü, son yıllarda hızla büyüyen bir alan haline geldi. Chainalysis verilerine göre, Türkiye küresel kripto işlem hacminde dördüncü sırada yer alıyor. Yaklaşık 25 milyon kullanıcıya ulaşması bekleniyor.
Büyüme paralelinde düzenlemeler de evrildi. 2024’te kabul edilen 7518 sayılı Kanun ile kripto varlıklar yasal bir tanımı kazandı. Bu kanun, Sermaye Piyasası Kurulu’na (SPK) lisanslama ve denetim yetkisi verdi. Ancak doğrudan vergi düzenlemesi içermedi.
Bitcoin ve Ethereum gibi kripto paralar henüz tam olarak düzenlenmemiş finansal araçlardır. Ancak Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), kripto paraları “menkul kıymet benzeri” bir varlık olarak değerlendiriyor. Yani hisse senetleri ve yatırım fonları gibi benzer sermaye yatırımları şeklinde vergilendiriliyorlar.
Vergi ödeyip ödemeyeceğiniz, bazı durumlarda gelir vergisi diliminiz de dahil olmak üzere birçok farklı değişkene bağlıdır. Yine de bilmeniz gereken iki tür kripto vergisi vardır. Değer artış kazancı ve ticari kazanç vergisi. Önce değer artış kazancını ele alalım.
Tıpkı hisse senetlerinde olduğu gibi, kripto kazançları üzerindeki vergi yalnızca realize edilmiş kârlara uygulanır. Basit bir ifadeyle bu, kripto paralarınızı kârla sattığınız anlamına gelir.
Diyelim ki Ocak 2024’te 1 Bitcoin’i 1.350.000 TL’ye aldınız. Mart 2024’te Bitcoin 2.480.000 TL değerindeyken 1 Bitcoin’inizi sattınız. Dolayısıyla realize edilmiş değer artış kazancınız 1.130.000 TL’dir.
2025 yılı için arızi kazançlara ilişkin istisna tutarı 280.000 TL olarak belirlenmiştir. Bu durumda 280.000 TL’yi aşan 850.000 TL’lik kısım üzerinden vergi hesaplanır. Normal gelir vergisi tarifesine göre vergilendirilir.
Türkiye’de kripto varlıkların elde tutulma süresi vergi oranını doğrudan etkilememektedir. Arızi kazançlara ilişkin 280.000 TL’lik istisna tutarı tüm yatırımcılar için geçerlidir. Bu tutarı aşan kazançlar, normal gelir vergisi tarifesine göre %15 ile %40 arasında değişen oranlarda vergilendirilir.
Kripto kullanıcıları, staking ve yield farming gibi kripto gelirlerinden dolayı ikinci bir vergi yükümlülüğüyle de karşılaşabilir. Değer artış kazançlarının aksine, kripto para madenciliğinden elde edilen gelirler genellikle ticari kazanç olarak değerlendirilmektedir.
Kripto para vergilerinin nasıl çalıştığını bilmeniz önemlidir. Ayrıca vergi kurallarına uyarak bunlardan nasıl kaçınacağınızı da bilmeniz gerekir. Deneyimli yatırımcılar, bu rehberde detaylandıracağımız vergi yükümlülüklerini azaltmak için çeşitli stratejiler kullanır.
SPK düzenleme ve denetimine tabi tutulan kripto varlık hizmet sağlayıcıları artık müşteri varlıklarını raporlamakla yükümlüdür. Vergi otoriteleri, özellikle banka hesapları ile kripto platformları arasındaki para transferlerini inceleyerek vergi denetimi yapabilmektedir.
Türkiye’de Kripto Para Yasal Mı? Beklenen Değişiklikler
Türkiye’de şu an kripto varlıklar için doğrudan bir vergi kanunu bulunmuyor. Ancak yakın dönemde önemli düzenlemeler bekleniyor. Yeni yasa taslağında, bireysel yatırımcıların kazançları belirli bir tutarı aşması durumunda beyanname yükümlülüğü getirilmesi gündemde.
Mevcut sistemde, Bitcoin ile kahve almak gibi günlük işlemler bile vergilendirilebilir olay yaratmaktadır. Kayıt tutma açısından zorluk oluşturmaktadır. Kripto para alım-satımına işlem vergisi getirilmesi belirli bir oranla gelir vergisi uygulanması tartışılan öneriler arasındadır.
Hangi kripto varlıkların bu düzenlemelerden faydalanacağı ve bildirilen planların hayata geçip geçmeyeceği belirsizliğini koruyor. Örneğin, açık ara en iyi kripto para olan Bitcoin’in kökenleri hala tam olarak bilinmiyor.
Bitcoin yerli bir kripto varlık olarak mı değerlendirilecek? Piyasa değerine göre ikinci en büyük kripto para olan Ethereum bu gruba dahil olacak mı? Kripto varlıkların tanımı ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir. TBMM’deki teklifte “kripto varlıklar”, “gayri maddi varlık” olarak tanımlanıyor.
Birçok kripto paranın merkezi olmayan yapısı, cevaplardan çok soru yaratıyor. Ancak önlemler yürürlüğe girerse, önemli kripto paralar vergi ve fiyat hareketi açısından faydalanabilir.
Kripto Paralar Nasıl Vergilendirilir?
Merkezi olmayan finans (DeFi) ve kripto kredileri, kripto alanındaki yeni fırsatlardan bazılarını temsil ediyor. DeFi getirileri gibi bazı kripto faaliyetleri vergi yükümlülüğü doğurabilir. Diğerleri (sahip olduğunuz kripto cüzdanlar arasındaki transferler gibi) vergi doğurmaz.
Spesifik vergi muamelesi ve uygulanabilir oranlar da olayın türüne ve süresine bağlı olarak değişecektir. DeFi protokollerinde likidite sağlama, LP token kazançları ve impermanent loss durumları Türk vergi mevzuatında henüz net olarak düzenlenmemiştir.
GİB’in genel yaklaşımı, bu işlemleri ticari faaliyet kapsamında değerlendirmektir. Bu bölümde, kripto yatırımcılarının karşılaşabileceği en yaygın senaryoları ve bunların nasıl vergilendirildiğini ele alıyoruz. Özellikle, vergilendirilebilir olaylar tipik olarak varlıkların el değiştirmesine bağlıdır. Bazı örneklere bakalım.
Kârlı Kripto Yatırımları
Çoğunuz kârlı kripto yatırımlarındaki potansiyel vergi durumunu merak ediyor olabilirsiniz. Türkiye’de şu an kripto varlıklar için doğrudan bir vergi kanunu bulunmuyor. Ancak gelecekte düzenlemeler gelebilir.
Vergi otoriteleri genelde el değiştiren ve kazanç veya zarar yaratan varlıklara odaklanır. Bu olaylara elden çıkarma işlemleri denir.
- Diyelim ki Nisan 2020’de Bitcoin 150.000 TL değerindeyken 1 Bitcoin aldınız
- Hala elinizde tutuyor olun. Mevcut BTC/TRY fiyatlarında 1 Bitcoin’iniz yaklaşık 3.300.000 TL değerinde olsun
- Bu yatırım 3.150.000 TL kazanç sağlamış
Kritik olarak, Bitcoin elden çıkarılmamıştır, yani 3.150.000 TL’lik kârınız gerçekleşmemiştir. Kazanç, siz satmaya karar verene kadar gerçekleşmemiş olarak kalır. Sattığınızda kârlarınız gerçekleşir.
Şu anda Türkiye’de kripto kazançları için spesifik bir vergi uygulaması bulunmamaktadır. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), kripto paraları “gayri maddi hak” ya da “menkul kıymet benzeri” bir varlık olarak değerlendiriyor. Ancak bu yorum, uygulamada belirsizliklere yol açıyor.
Gelecekte vergi düzenlemesi gelirse dikkat edilmesi gerekenler:
Değer artış kazançlarının yalnızca kripto paralar Türk Lirası karşılığında satıldığında gerçekleştiği düşünülse de, durum böyle olmayabilir.
Kripto-kripto takasları (örneğin BTC’den ETH’ye geçiş) da vergilendirilebilir olay oluşturur. Yani Bitcoin’i Ethereum ile takas etseniz bile, “gerçek paraya” dönüştürülmemiştir. Gelecekteki düzenlemelerde bu işlem vergilendirilebilir olay olarak değerlendirilebilir.
Kripto Para Alım Satımı
Yeni çıkan coinler ile aktif ticaret yaptığınızda işler gerçekten karmaşıklaşır. Yukarıda vurgulandığı gibi, vergi otoriteleri her alım satımı bir elden çıkarma olarak değerlendirir. Her satış, maliyet ve satış fiyatları açısından hesaplanması gerekir.
Çeşitli platformlarda farklı kripto paraları düzenli olarak alıp sattığınızda bu oldukça zorlayıcı olabilir.
Konuyu netleştirmek için bir örneğe bakalım:
- Diyelim ki KYC gerektirmeyen kripto borsalarında işlem yapmayı planlayarak 170.000 TL değerinde Ethereum aldınız. Satın aldığınızda Ethereum 68.000 TL değerinde. Bu sizin maliyet fiyatınız. Vergi otoriteleri buna maliyet esası der.
- Birkaç gün sonra, Ethereum’u Uniswap’a transfer edip tüm tokenları Decentraland le takas ediyorsunuz. İşlem anında Decentraland 17 TL değerinde.
- Ancak Ethereum’u aldığınızdan beri birkaç gün geçti. Decentraland ile takas yaptığınızda Ethereum 74.800 TL değerindeydi. Başlangıçta 68.000 TL ödediğiniz için, vergi otoritelerinin gözünde %10 değer artış kazancı elde ettiniz.
- Birkaç hafta daha geçti ve Decentraland’i tekrar Ethereum’a çevirdiniz. İşlem yaptığınızda Decentraland 34 TL değerinde. Token başına 17 TL ödediğiniz için bu %100’lük bir değer artış kazancını temsil eder.
Yukarıdaki örnekte, nakit karşılığı Ethereum aldınız, tokenları Decentraland ile takas ettiniz ve sonunda tekrar Ethereum’a döndünüz. Tokenları başlangıçta ödediğinizden daha yüksek bir fiyata sattığınız için en az iki gerçekleşmiş değer artış kazancı oluştu.
Kripto-kripto takasları da vergilendirilebilir olay oluşturur. Önemli olarak, merkezi olmayan bir borsa kullandığınız için kripto vergilerinden kaçabileceğinizi düşünmeyin. Merkezi olmayan borsalar anonim kullanıcı deneyimi sunsa da, blockchain işlemleri yine de takip edilebilir.
Örneğin, Coinbase’de kredi kartıyla Ethereum (ETH) aldınız. Ardından Ethereum’u Coinbase’den merkezi olmayan bir borsaya transfer ettiniz diyelim. Vergi otoriteleri, özellikle banka hesapları ile kripto platformları arasındaki para transferlerini inceleyerek vergi denetimi yapabilmektedir.
İlk ETH varlığınızdan gerçekleşen gelecekteki tüm işlemler, kimliğinizle ilişkili olan Coinbase’deki orijinal satın almanıza kadar izlenebilir.
DeFi Kriptoda Vergi Var mı? Gelir Hesaplaması
Kripto alanındaki bir diğer yanlış algı, staking, yield farming gibi merkezi olmayan finanstan (DeFi) elde edilen gelirin vergilendirilmediğidir. Geleneksel finanstaki diğer getiri gelirlerine çok benzer şekilde, bu işlemler vergilendirilebilir.
Basit bir ifadeyle, DeFi getirileri, faizler veya serbest meslek gelirleri gibi diğer gelir türlerine benzer şekilde vergilendirilir. Kripto para madenciliğinden elde edilen gelirler, genellikle ticari kazanç olarak değerlendirilmektedir.
Kripto gelir vergileri, alındıkları yılda ödenir. Bu karmaşık olabilir, çünkü kripto geliri alındığı andaki piyasa fiyatına göre raporlanmalıdır.
Örneğin, bazı DeFi ürünleri kazançları haftalık hatta günlük dağıtır. Bu, hesaplamanız gereken birçok farklı maliyet fiyatına sahip olacağınız anlamına gelir. DeFi gelirinin nasıl vergilendirildiğine dair bir örneğe bakalım:
- Yıllık %30 ödeyen bir staking havuzunu seçerek bir DeFi platformuna 10 ETH yatırıyorsunuz. ETH’nizi bir yıl boyunca havuzda tutarsanız, 3 ETH ödül kazanırsınız (10 ETH’nin %30’u). Ancak dağıtımlar haftalık yapılıyor.
- İlk haftadan sonra, ilk dağıtımınız olan 0.057 ETH’yi alıyorsunuz. O sırada ETH 68.000 TL değerinde, yani ödülleriniz yaklaşık 3.876 TL değerinde.
- İkinci haftada, bir 0.057 ETH daha alıyorsunuz, ancak şimdi ETH 85.000 TL fiyatında. Dolayısıyla, bu haftaki ödülümüz 4.845 TL değerinde.
- Staking ödüllerini her hafta alırken bu tutarları TL cinsinden değerleri olarak belgelemeniz gerekir.
Yukarıdaki örnekte, 3.876 TL ve 4.845 TL değerinde ETH ödülleri aldınız. Türkiye’de şu an kripto varlıklar için doğrudan bir vergi kanunu bulunmuyor. Ancak gelecekte düzenleme gelirse, bu tutarlar gelir olarak raporlanmalı ve yıl içinde kazandığınız diğer gelirlere eklenmelidir.
Örneğin, yarı zamanlı bir işten 680.000 TL ve online satışlardan 170.000 TL kazandıysanız. Staking ödüllerinizle birlikte toplam geliriniz 858.721 TL olur.
Önemli: DeFi geliri aynı zamanda kripto değer artış kazancı vergisini de tetikleyebilir. Kripto gelirinizi kârla sattığınızda durum böyle olacaktır. Maliyet esası, geliri aldığınız andaki fiyat tarafından belirlenir.
Kripto ile Mal veya Hizmet Ödemesi
Kripto kullanarak mal veya hizmet ödemesi ve bunun vergi sonuçları hakkında internette çok fazla yanlış bilgi var. Daha önce belirtildiği gibi, vergi otoriteleri kripto kârları kullanıldığında da gerçekleşmiş olarak değerlendirir.
Aslında, kripto paranın el değiştirmesi muhtemelen vergilendirilebilir bir olay tetikler. Kripto harcadığınızda, elde edildiği zamanki fiyata karşı harcandığı zamanki fiyata göre vergilendirilebilir bir olay tetiklenir. Vergi ödenmesi gerekip gerekmediği, orijinal ve elden çıkarma fiyatlarına bağlıdır.
Örneğin:
- Her biri $15,000’e mal olan 2 Bitcoin aldığınızı ve bunları özel cüzdanda sakladığınızı varsayalım.
- Birkaç ay sonra Bitcoin’in değeri $20,000’e yükseldi. Bir uçak bileti satın almak için 0.1 BTC kullanıyorsunuz.
- Vergi otoriteleri, havayolu şirketine yapılan bu 0.1 BTC transferini bir elden çıkarma olarak görür.
- Elden çıkarma anında, Bitcoin’in değeri coin başına $5,000 artmıştır. 0.1 BTC kullandığınız için, bu artıştan $500 değer artış kazancı elde edersiniz ($20,000 – $15,000 = $5,000 kazanç; $5,000 x 0.1 = $500).
- Bu $500, vergi yılı için değer artış kazancı yükümlülüğünüze eklenecektir.
Kripto-kripto takasları da vergilendirilebilir olay oluşturur. Benzer şekilde, kripto ile ödeme yapmak da el değiştirme olarak değerlendirilebilir.
Kripto Madenciliği
Kripto madencilik ödülleri de vergilendirilebilir. Staking veya yield farming gibi DeFi ödüllerine benzer şekilde, kripto madenciliği gelir olarak kabul edilir.
Kripto para madenciliğinden elde edilen gelirler, genellikle ticari kazanç olarak değerlendirilmektedir. Vergi, coinleri aldığınız andaki değere göre hesaplanır.
Örneğin, ilk haftada $40,000 değerinde 1 BTC madenciliği yaptığınızı düşünün. Bu $40,000’i yılın gelirinin bir parçası olarak bildirmeniz gerekir. Unutmayın, bu net $40,000 kazandığınız anlamına gelmez çünkü madenciliğin genellikle yüksek maliyetleri vardır.
Madencilik için yapılan yatırımlar (ekipman, elektrik, altyapı vb.) gider olarak gösterilebilir. Ancak elde edilen kripto varlıklar envantere alınmalı ve satış zamanındaki değer üzerinden vergilendirilmelidir.
Kayıtlı bir madencilik şirketi iseniz, madencilik için gerekli giderleri mahsup edebilirsiniz. Bu öncelikle enerji maliyetlerini ve donanım bakımını içerir. Ayrıca, madencilikle elde edilen 1 Bitcoin’nin satılması değer artış kazancı vergisini tetikleyebilir.
DeFi gelirine benzer şekilde, bu vergi madencilik ödüllerinin satıldığı fiyata göre belirlenir. Örneğin, 1 BTC’yi $50,000 değerindeyken sattıysanız, $10,000 değer artış kazancı elde etmiş olursunuz. Bunun nedeni, başlangıçta 1 BTC’yi $40,000 değerindeyken almış olmanızdır.
Kripto Karşılığında Mal Satışı
Daha önce kripto ile mal satın almanın vergilendirilebilir bir olay tetikleyebileceğinden bahsetmiştik. Peki ya kripto karşılığında mal satmak? Aynı kurallar tersine uygulanır.
- Örneğin, arabanızı $20,000’e sattığınızı varsayalım. Başlangıçta $30,000 ödediğiniz için satışta değer artış kazancı yok.
- Alıcı size şu anda $40,000 değerinde olan Bitcoin ile ödeme yapıyor. Dolayısıyla alıcıdan 0.5 BTC alıyorsunuz.
- 0.5 BTC’yi birkaç ay daha tutuyorsunuz.
- Satmaya hazır olduğunuzda Bitcoin $80,000 değerinde. Bu nedenle 0.5 BTC’nizi $40,000’e satarak $20,000 kâr elde ediyorsunuz.
- Gerçekleşen değer artış kazancı $20,000’dir ve buna göre vergilendirilecektir.
Eğer arabayı başlangıçta ödediğinizden daha fazlaya satmış olsaydınız, satışta değer artış kazancı vergisinin de uygulanacağını unutmayın. Türkiye’de şu an kripto varlıklar için doğrudan bir vergi kanunu bulunmuyor, ancak gelecekteki düzenlemelerde bu tür işlemler vergilendirilebilir.
Zarar Eden Kripto Yatırımları
Genellikle kârlı kripto yatırımlarına odaklansak da, tüm yatırımlar kâr getirmez. Zarar ettiğinizde ne olur? Neyse ki, vergi otoriteleri sermaye zararları konusunda çok uygun kurallara sahiptir. Bunlar kripto para yatırımları için de geçerlidir.
Basitçe söylemek gerekirse, bir kripto parayı zararına elden çıkardığınızı varsayalım. Bu zararları değer artış kazancı yükümlülüğünüzü mahsup etmek için kullanabilirsiniz.
Bunun pratikte nasıl çalıştığına dair varsayımsal bir örneğe bakalım:
- Dogecoin $1 değerindeyken 10,000, DOGE token satın alıyorsunuz. Bu, toplam yatırımınızı $10,000’e çıkarıyor.
- Birkaç ay sonra, 10,000 DOGE tokenınızı satıyorsunuz. Satış anında Dogecoin sadece $0.30 değerinde. Bu, başlangıçta $10,000 yatırım yapmanıza rağmen $3,000 geri aldığınız anlamına gelir.
- Bu yatırımda $7,000 kaybettiniz. Bu zarar olmadan, yıl için toplam değer artış kazancınız $9,000’di. Artık bu kazançtan $7,000 Dogecoin zararını düşebilirsiniz. Yıl için değer artış kazancınız $2,000 olur.
- Bazı yatırımcılar stratejik olarak kripto paralarını zararına satarlar. Bu, yıl için vergi faturalarını azaltmalarına yardımcı olur. Buna zarar mahsubu denir ve kripto vergilerinden kaçınmanın en iyi yollarından biridir.
Sermaye zararlarınız kazançlarınızı aşarsa, bu zararların belirli bir kısmını her yıl normal gelirinizden düşebileceğinizi belirtmek de önemlidir. Kalan zararlar süresiz olarak gelecek yıllara taşınabilir. Bu nedenle, kripto zararlarını vergilerde nasıl talep edeceğinizi öğrenmek faydalı olabilir.
Yukarıdaki örnekte, Dogecoin yatırımından $7,000 sermaye zararı elde ettiniz. Aynı yılda sadece $2,000 değer artış kazancı elde ettiğinizi varsayalım. Değer artış kazançlarını $0’a indirmek için Dogecoin zararlarınızdan $2,000 kullanırsınız. Bir sonraki yıl, kalan $5,000’i kullanabilirsiniz.
Kripto ile Maaş Almak
CNBC’nin bir araştırmasına göre, 25 yaş ve altındaki Amerikalıların yarısından fazlası maaşlarını kripto para ile almak istiyor. Türkiye açısından bakıldığında ise, GİB kripto varlıkları menkul kıymet benzeri dijital varlık olarak değerlendiriyor. Vergi yükümlülükleri TL maaşla aynıdır.
Gelirinizin kripto varlığı aldığınız andaki Türk Lirası karşılığına göre hesaplanmalıdır. Örneğin, aylık maaşınız 0.1 BTC olsun. Ödeme aldığınız gün Bitcoin 900.000 TL değerindeyse, sizin maaş geliriniz 90.000 TL kabul edilir.
Ek olarak, “elden çıkarma” (disposal) konusu da önemlidir. Yani kriptoyu harcadığınızda, bozdurduğunuzda ya da transfer ettiğinizde bir satış işlemi gerçekleşmiş sayılır. Eğer satış fiyatı, aldığınız günkü değerden yüksekse değer artış kazancı doğar. Bu kazanç üzerinden ayrıca gelir vergisi ödersiniz.
Örneğin, aylık maaş olarak aldığınız 0.1 BTC’nin değeri alındığında 900.000 TL iken, siz bunu 1.200.000 TL’den sattınız. Bu durumda 300.000 TL fark kazanç kabul edilir.
Kripto Bağışı Yapmak
ABD’de IRS (Vergi Dairesi) kripto bağışlarını nakit bağışlarla benzer görse de, Türkiye’de durum farklıdır. Türkiye’de dernek ve vakıflara yapılan bağışlar, vergi matrahından düşülebilir.
İndirimin oranı sınırlıdır. Kurum kazancının veya gelir vergisi matrahının en fazla %5’i bağış olarak indirilebilir.
Kripto özelinde ise, bağışın vergisel etkisi iki yönlüdür:
- Bağış yaptığınız kriptonun edinim değeri (örneğin 2022’de 500.000 TL’ye aldığınız 1 BTC),
- Bağış anındaki rayiç bedeli (örneğin 2025’te 2.700.000 TL).
Eğer bu varlığı bağış yaparsanız, normalde aradaki 2.200.000 TL fark değer artış kazancı oluştururdu. Ancak bağış yaptığınız için bu satış gerçekleşmiş sayılmaz. Bunun yerine, bağışın yapıldığı tutar (2.700.000 TL) vergi matrahından indirilebilecek bağış bedeli olur.
Dikkat edilmesi gereken sınırlamalar:
- Türkiye’de bağış indirimi AGI yerine gelir/kurum matrahının belirli oranı ile sınırlıdır.
- Yüksek tutarlı bağışlarda, bağış yapılan kurumun kamu yararına dernek veya vergi muafiyeti tanınmış vakıf statüsünde olması gerekir. Aksi halde indirime konu edilmez.
- Bağışın belgelendirilmesi için dernek/vakıftan alınacak resmi makbuz zorunludur.
Kriptoyu Hediye Etmek
Kripto bağışı gibi, kriptoyu hediye etmek de yatırımcıların vergi yükünü azaltmak için başvurduğu yöntemlerden biridir. Ancak burada iki taraf açısından ayrı değerlendirme gerekir. Hediyeyi veren kişi ve hediyeyi alan kişi.
Hediye Eden Kişi
Diyelim ki bir yatırımcı 2022’de 1 BTC’yi 450.000 TL’den satın aldı. 2024 yılına gelindiğinde Bitcoin’in fiyatı 750.000 TL oldu. Normal şartlarda satış yapılırsa 300.000 TL değer artış kazancı doğardı. Ancak yatırımcı 0.5 BTC’yi bir yakınını hediye etmeye karar verdi.
Türkiye’de veraset ve intikal vergisi kapsamında, karşılıksız yapılan kripto devirleri “hibe/bağış” olarak kabul edilir. vVeraset ve intikal vergisi oranları %10–30 arasında değişiyor. Ancak belirli muafiyetler mevcut.
Örneğin, anne-baba ve çocuklar arasında yapılan hibelere 2025 için 1.2 milyon TL’ye kadar muafiyet uygulanıyor. Bu sınırın üzerinde kalan kısım için vergi ödenmesi gerekiyor.
Dolayısıyla 0.5 BTC’nin o günkü değeri 375.000 TL ise, bu tutar muafiyetin altında kaldığından vergilendirilmez. Ancak daha yüksek tutarlı kripto hediyelerinde, hibe vergisi devreye girer.
Hediye Alan Kişi
Kriptoyu alan kişi içinse durum farklıdır. Türkiye’de, hediyeyi alan kişinin maliyet bedeli, hediyeyi verenin ilk alış maliyetine göre belirlenir. Örneğin, yukarıdaki senaryoda 1 BTC’nin alım maliyeti 450.000 TL olduğu için, 0.5 BTC’nin maliyet bedeli 225.000 TL kabul edilir.
Alıcı, bu kriptoyu daha sonra 300.000 TL’ye satarsa, 75.000 TL değer artış kazancı elde etmiş sayılır. Bu kazanç, gelir vergisi kapsamında beyan edilmelidir. Burada da 70.000 TL muafiyet dikkate alınır. Aşan kısım için artan oranlı gelir vergisi uygulanır.
Stablecoin İşlemleri
Stablecoinler, genellikle ABD Doları’na endeksli olduğu için pariteyi koruduğu sürece büyük bir vergi yükü yaratmaz. Ancak Türkiye’de stablecoin alım-satımları da diğer kripto işlemleri gibi kazanç veya değer artış kazancı hükümlerine tabidir.
Önemli noktalar:
Eğer stablecoin 1 USD paritesini koruyorsa, alım-satım sırasında vergi doğmayabilir. Ancak “depeg” (örneğin 1 USDT = 0.97 USD) yaşanır ve bu durumda satış yapılırsa, fark kazanç veya zarar olarak kayda geçer.
Stablecoin ile yapılan işlemler, Türk Lirası bazında kayıt altına alınmalı ve yıl sonunda beyan edilmeli.
Ayrıca, daha volatil kripto varlıkların stablecoin’e çevrilmesi, kripto-kripto takas olarak kabul edilir ve vergi doğurur. Bu nedenle yatırımcıların, stablecoin işlemlerini küçük görmeyip detaylı kayıt tutmaları gerekir.
NFT İşlemleri
NFT’ler (non-fungible tokens), blockchain üzerinde benzersiz varlıkları temsil eder. Türkiye’de henüz NFT’lere özel net bir düzenleme bulunmasa da, mevcut vergi sistemi çerçevesinde NFT işlemleri de kripto işlemleri gibi değerlendirilir.
NFT alım-satımından doğan kazanç, değer artış kazancı olarak vergilendirilir.
1 yıldan kısa süreli elde tutulan NFT’lerde kısa vadeli kazanç, uzun vadede ise düşük oranlı vergileme uygulanabilir.
- Koleksiyon Niteliği: ABD’de NFT’lerin bir kısmı “collectible” sayılıp %28 vergiye tabi olsa da, Türkiye’de şimdilik koleksiyon değeri ayrımı yapılmamaktadır. Ancak yüksek bedelli sanat eseri niteliğindeki NFT’lerin ileride “koleksiyon varlığı” olarak ayrıca sınıflandırılması mümkündür.
- Üretici Satışları: NFT’yi ilk kez çıkaran sanatçı veya şirket, satıştan elde ettiği geliri ticari kazanç olarak beyan etmek zorundadır. Bu durumda, giderler düşülebilir.
- Telif Gelirleri: NFT’lerden elde edilen gelirleri de Türkiye’de gayrimenkul sermaye iradı veya ticari kazanç kapsamında beyan edilir.
- NFT Stake Gelirleri: Bazı platformlar NFT staking imkânı sunuyor. Bu durumda elde edilen gelir, ilgili günün TL karşılığı ile diğer kazanç olarak vergilendirilir.
Kripto Vergi Oranları
Kripto yatırımlarınızın elde tutma süresi 12 aydan kısa olanlar için kısa vadeli, 12 aydan uzun olanlar için uzun vadeli hangi vergi oranına tabi olacağınızı belirler.
Kısa vadeli satışlarda kazanç, normal gelir vergisi tarifesi üzerinden vergilendirilir. Uzun vadeli satışlarda ise daha avantajlı oranlar geçerlidir. Ayrıca her yıl enflasyona göre güncellenen muafiyet tutarları dikkate alınır.
Kripto kazançları, staking ödülleri veya DeFi getirileri de dahil olmak üzere tüm gelirleriniz, yıllık gelir vergisi beyanınıza eklenir. Bu kazançlar, diğer gelirlerinizle (maaş, kira, ticari kazanç vb.) birlikte toplam matrahınızı belirler.
Not: Kripto kazançlarınız da bu gelir dilimlerine eklenir. Yani maaşınız ve diğer gelirlerinizle birlikte hangi dilime giriyorsanız, o oran kripto kazançlarınıza da uygulanır.
Muafiyetler ve İndirimler
Değer artış kazancı istisnası: 2025 için yıllık 70.000 TL’ye kadar olan kripto satış kazançları vergiden muaftır. Bu tutarı aşan kısım beyan edilir.
Standart gider/indirim: Türkiye’de ABD’deki gibi standart deduction yoktur. Ancak bağış ve yardım indirimleri, bireysel emeklilik katkı payı gibi giderler matrahtan indirilebilir.
Uzun vadeli yatırımlar: 2 yıl ve üzeri elde tutulan varlıkların satışında, düşük oranlı vergi (%10–15 bandında) uygulanabilmektedir. Bu, uzun vadeli yatırımcı için stratejik bir avantajdır.
Yatırımcıya Stratejik Öneriler
Kısa vadeli al-sat yapanlar, dilim atlama riskini göz önünde bulundurmalı. Örneğin, 200.000 TL maaş geliri olan bir yatırımcı, 150.000 TL kripto kazancı eklediğinde üst vergi dilimine çıkabilir.
Uzun vadeli elde tutma, hem volatiliteyi azaltır hem de daha düşük vergi oranı ile avantaj sağlar. İstisna sınırını (70.000 TL) doğru planlayarak küçük işlemleri bu sınır içinde tutmak mümkündür.
Geliriniz arttıkça, ödediğiniz vergi de farklı oranlara göre belirlenen vergi dilimlerine göre hesaplanır. Daha yüksek bir dilime geçtiğinizde, bu oran sadece o dilime giren kısmınıza uygulanır; tüm gelirinize değil.
Örneğin, 2025’te yıllık geliriniz 250.000 TL ise, ilk 110.000 TL için %15, sonraki 120.000 TL için %20, kalan 20.000 TL için %27 vergi ödersiniz. Yani tüm geliriniz %27 ile vergilendirilmez, sadece o dilime giren kısım için geçerlidir.
Türkiye’de çoğu mükellef, vergilendirilebilir gelirini azaltan bazı istisna ve indirimlerden yararlanabilir. Örneğin, 2025’te kripto kazançlarında 70.000 TL’ye kadar olan kısmı vergiden muaftır. Ayrıca kamu yararına derneklere yapılan bağışların %5’i matrahtan indirilebilir.
Opsiyonel olarak, ticari faaliyet kapsamında işlem yapan yatırımcılar, kripto borsalarına ödedikleri komisyon gibi giderleri de indirebilir. Ancak çoğu yatırımcı için 70.000 TL istisnası ve basit indirimler daha avantajlıdır.
Vergisiz Kripto İşlemleri Var mı?
Kısaca: Evet, bazı işlemler vergiden muaftır. Örneğin, kriptonun fiat para ile satın alınması, cüzdanlarınız arasında transfer edilmesi. Belirli sınırın altındaki hibeler ve kamuya yararlı derneklere yapılan bağışlar vergiye tabi değildir.
Neyse ki her kripto işlemi vergi doğurmaz. İşte Türkiye’de vergiden muaf sayılan bazı işlemler:
- Kriptoyu Fiat ile Satın Almak: TL ile kripto alımı vergiye tabi değildir. Bu durum hisse senedi veya altın alımıyla benzerdir. Vergi yükümlülüğü, satış veya takas sırasında doğar.
- Kriptoyu Kendi Cüzdanlarınız Arasında Transfer Etmek: Kriptonuzu kendi cüzdanlarınız arasında (örneğin MetaMask’ten Trust Wallet’a, ya da Ledger’dan bir borsaya) transfer etmek vergi doğurmaz.
- Kriptoyu Hediye Etmek: Aile içi hibelerde yaklaşık 1.2 milyon TL’ye kadar olan kısım veraset ve intikal vergisinden muaftır. Bu sınırın altında kalan kripto hediyeleri vergilendirilmez. Daha yüksek tutarlar için vergi doğar.
- Kripto Bağışlamak: Kamuya yararlı dernek veya vergi muafiyetli vakıflara yapılan kripto bağışları vergilendirilmez. Ayrıca bağış tutarı, gelir vergisi matrahından belirli bir oranda (%5’e kadar) düşülebilir.
- Kriptoyu Elde Tutmak: Kriptoyu sadece cüzdanınızda tutuyorsanız, satmadığınız sürece herhangi bir vergi yükümlülüğü yoktur.
Kripto Para Vergisi Nasıl Ödenir? – Hesaplama
Genel olarak staking, yield farming veya madencilikten elde edilen çoğu gelir aynı vergi kurallarına tabidir. Örnekte, bir yatırımcının kredi kartı ile 600.000 TL değerinde Bitcoin aldığını düşünelim. O sırada Bitcoin fiyatı 600.000 TL olduğundan yatırımcı 1 BTC alır.
Yatırımcı bu 1 BTC’yi anında yıllık %5 getiri sunan bir kripto tasarruf hesabına yatırır. Bu noktada henüz vergilendirilebilir bir olay gerçekleşmemiştir.
Bitcoin tasarruf hesabı ödemeleri üçer aylık dönemlerde yapar. Bir yıl boyunca %5 getiri, toplamda 0.05 BTC ödül anlamına gelir. Bu da dört çeyreğe bölündüğünde her üç ayda bir 0.0125 BTC dağıtımı demektir.
Doğal olarak, her çeyrekte alınan ödüllerin TL karşılığı farklı olacaktır çünkü Bitcoin’in değeri her ödeme tarihinde değişiklik gösterecektir.
Binance TR Vergi Nasıl Ödenir?
Binance TR platformu vergi kesmiyor, ancak büyük miktarlardaki para çekme işlemlerinde yatırma beyanı doldurmak zorunlu. Platform, kullanıcılardan kripto paralarını nereden aldıklarına dair yatırma beyanı yapmasını istiyor. Bu beyan yapılmadan para çekme işlemi engellenebiliyor.
Binance TR’de otomatik vergi kesintisi bulunmuyor, sadece kaynağın beyan edilmesi gerekiyor. SPK düzenlemeleri gereği platform işlem verilerini vergi otoritelerine bildiriyor ama direkt vergi kesmiyor. Özellikle yüksek tutarlı çekme işlemlerinde yatırma beyanı yapılmadan işlem gerçekleştirilemeyebiliyor.
Sonuç
Türkiye’de henüz spesifik bir kripto para vergisi kanunu bulunmuyor. Ancak Gelir İdaresi Başkanlığı kripto kazançları “arızi kazanç” veya “ticari kazanç” olarak değerlendiriyor ve vergilendiriyor. Yeni düzenleme bekleniyor, 2026’da uygulamaya geçilmesi planlanıyor.
7518 sayılı Kanun ile başlayan düzenleme süreci, kripto alanında daha net kurallar getirmesi bekleniyor. Yatırımcıların bu süreçte dikkat etmesi gereken hususlar:
Kripto para yatırımcılarının en önemli yaklaşımı, mevzuata uyumlu hareket ederek uzun vadeli yatırım stratejileri geliştirmek olmalıdır.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
Türkiye’de kripto vergisi var mı?
Binance vergiye tabi mi?
Kripto vergi yasası ne zaman çıkacak?
Bitcoin kazancı vergiye tabi mi?
En İyi Bitcoin ve Kripto Cüzdanı
in numbers
